Hầu hết Ba Mẹ đều giỏi trong việc giữ cho con khỏe mạnh về mặt thể chất. Ba Mẹ cố gắng đảm bảo rằng con ăn uống, được tiêm phòng và luôn vận động đầy đủ. Nhưng sức khỏe tinh thần và cảm xúc của trẻ cũng quan trọng đối với chất lượng cuộc sống của trẻ như sức khỏe thể chất.
Việc hỗ trợ sức khỏe tinh thần của con – cũng giống như Ba Mẹ hỗ trợ sức khỏe thể chất của con – giúp con phát triển khả năng phục hồi cần thiết để đối mặt với những trở ngại trong khi trưởng thành thành những người trưởng thành toàn diện và khỏe mạnh về mặt tinh thần.
“Sức khỏe tinh thần của chúng ta gắn liền với mọi khía cạnh trong cuộc sống như sức khỏe thể chất, cảm xúc, mối quan hệ và tinh thần”, Kerry Heath, LPC-S, NCC, CEDS-S, một cố vấn chuyên nghiệp được cấp phép tại Choosing Therapy cho biết. “Mỗi khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta đều có mối quan hệ mật thiết với nhau. Nếu khi một hoặc nhiều lĩnh vực bị ảnh hưởng, sức khỏe tinh thần của chúng ta có khả năng bị ảnh hưởng xấu”.
Tại sao sức khỏe tinh thần của trẻ em lại quan trọng?
Khi trẻ có sức khỏe tinh thần tốt, trẻ có thể suy nghĩ rõ ràng, kết bạn và học hỏi những điều mới. Trẻ cũng phát triển sự tự tin, xây dựng lòng tự trọng, rèn luyện tính kiên trì, học cách đặt mục tiêu, rèn luyện việc ra quyết định, học các kỹ năng đối phó, quản lý cảm xúc khó khăn và phát triển quan điểm sống lành mạnh về mặt cảm xúc.
Học những kỹ năng này không phải lúc nào cũng dễ dàng và cần phải thực hành, đặc biệt là nếu con có vấn đề về sức khỏe tinh thần như trầm cảm hoặc lo âu. Trên thực tế, việc gặp phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần không phải là điều hiếm gặp. Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (American Psychological Association), ước tính có khoảng 15 triệu người trẻ ở Hoa Kỳ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn sức khỏe tâm thần và nhiều người khác có nguy cơ mắc chứng rối loạn này.
Nếu không được điều trị, những vấn đề sức khỏe tâm thần này có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của trẻ. Trẻ em tiểu học mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần có nhiều khả năng nghỉ học và có khả năng bị đình chỉ hoặc đuổi học cao gấp ba lần so với các bạn cùng lứa. Thêm vào đó, cũng cần cân nhắc đến những hậu quả lâu dài, như các rối loạn tâm thần khác hoặc các tình trạng bệnh mãn tính.
“Ngoài ra, các vấn đề sức khỏe tâm thần thời thơ ấu có thể dẫn đến các rối loạn sức khỏe tâm thần và/hoặc lạm dụng chất gây nghiện ở tuổi trưởng thành”, Heath giải thích. “Điều quan trọng là trẻ em phải được dạy các kỹ năng đối phó hiệu quả để tránh sử dụng các hành vi không hiệu quả sau này trong cuộc sống… để kiểm soát cảm xúc”.
Ba mẹ có thể chống lại những số liệu thống kê này không chỉ bằng cách hỗ trợ sức khỏe tâm thần của con mà còn giúp con nhận được sự giúp đỡ cần thiết khi con gặp phải những trở ngại về mặt tinh thần. Sau đây là những điều bạn cần biết về việc hỗ trợ sức khỏe tâm thần của con.
Cha mẹ có thể hỗ trợ sức khỏe tâm thần như thế nào?
Sức khỏe tâm thần trong thời thơ ấu có nghĩa là đạt được các mốc phát triển và cảm xúc, học các kỹ năng xã hội lành mạnh và biết cách đối phó với các vấn đề. Trẻ em khỏe mạnh về mặt tâm thần có chất lượng cuộc sống tốt và có thể hoạt động tốt ở nhà, ở trường và trong cộng đồng của mình.
Nhưng sức khỏe tâm thần không chỉ tự nhiên mà có. Ba mẹ và người chăm sóc đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng sức khỏe tâm thần tốt, tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần và hướng dẫn con trong suốt cuộc đời. Sau đây là một số cách hỗ trợ sức khỏe tâm thần của con.
- Thể hiện tình yêu vô điều kiện
Một trong những cách quan trọng nhất để hỗ trợ sức khỏe tinh thần của con là thể hiện tình yêu vô điều kiện, Jenni Torres, MEd, cựu giáo viên và phó chủ tịch cấp cao về chương trình giảng dạy và hướng dẫn cho tổ chức phi lợi nhuận (Waterford) cho biết. Hãy thường xuyên cho con biết rằng bất kể chúng đang phải đối mặt hay giải quyết vấn đề gì, Ba Mẹ đều yêu thương chúng vô điều kiện và Ba Mẹ luôn ở bên chúng.
Trẻ em cần hiểu rằng tất cả chúng ta đều mắc lỗi nhưng chúng ta có thể học hỏi từ những lỗi lầm này, cô nói. Hãy đảm bảo rằng Ba Mẹ đang định hình lỗi lầm của con như một cách để học hỏi thay vì truyền đạt sự thất bại. Ngay cả khi Ba Mẹ thất vọng vì một lựa chọn tồi, con cũng nên biết rằng sự thất vọng mà Ba Mẹ cảm thấy không liên quan gì đến tình yêu của Ba Mẹ dành cho chúng.
- Khen ngợi những tính cách tốt của con
Khuyến khích, khen ngợi và khẳng định là tất cả những cách mà Ba Mẹ không chỉ có thể xây dựng sự tự tin và lòng tự trọng của con mà quan trọng hơn là hỗ trợ sức khỏe tinh thần của trẻ. Nghiên cứu cho thấy lòng tự trọng thấp có liên quan đến lo lắng, trầm cảm và căng thẳng học tập, tất cả đều ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của trẻ. Lòng tự trọng thấp thậm chí có thể dẫn con đến ý định tự vẫn.
“Hãy khen ngợi trẻ về các đặc điểm tính cách thường xuyên hơn là các đặc điểm thể chất hoặc những thứ hướng đến thành tích”, Heath nói. “Trẻ em phản ứng tốt với sự củng cố tích cực và chúng ta muốn củng cố những điều chúng ta muốn được lặp lại, chẳng hạn như tử tế, thể hiện sự đồng cảm, và giúp đỡ người khác”.
- Dành thời gian cho nhau, cho gia đình
Việc dành thời gian cho gia đình không chỉ củng cố mối quan hệ gia đình mà còn mang đến cho Ba Mẹ thời gian gặp mặt trực tiếp rất cần thiết với con để tìm hiểu những gì chúng đang phải vật lộn và ước mơ của chúng là gì. Điều này gửi đi thông điệp rằng con rất quan trọng và Ba Mẹ quan tâm đến những gì đang diễn ra trong cuộc sống của chúng. Ba Mẹ cũng sẽ có nhiều khả năng nhận ra các vấn đề trong cuộc sống của con hơn nếu thường xuyên dành thời gian cho nhau.
“Ba Mẹ có thể dành thời gian cho con của mình bằng cách làm những việc như dùng bữa cùng gia đình, cùng nhau đi dạo, cùng nhau hoàn thành các dự án, giúp đỡ làm bài tập về nhà hoặc chơi trò chơi với nhau”, Heath nói.
Heath cho biết Ba Mẹ cũng nên tìm hiểu về bạn bè của con. “Hãy cho con thấy rằng Ba Mẹ cũng quan tâm đến những người mà chúng quan tâm”, Heath nói. Thêm vào đó, Ba Mẹ có thể đưa ra ý kiến khi chúng đang trong các mối quan hệ hoặc tình bạn không lành mạnh cũng như hướng dẫn chúng cách trở thành một người bạn lành mạnh.
- Giao tiếp thường xuyên với con
Nói chuyện thường xuyên có nghĩa là bạn có thể giúp con giải quyết vấn đề trong những tình huống khó khăn. Bạn cũng có thể đóng vai trò là người lắng nghe để con nói về những cảm xúc mà con đang phải đối mặt. Torres cho biết: “Giao tiếp cởi mở giúp trẻ em cảm thấy thoải mái khám phá cảm xúc của mình”. “Ba Mẹ có nhiều khả năng nhận ra khi mọi thứ không ổn nếu họ nói chuyện với con một cách thường xuyên”.
Heath gợi ý nên đặt những câu hỏi mở. Một cách để bắt đầu là để con chia sẻ về một ngày sau giờ học, một bữa tiệc hoặc một sự kiện đặc biệt. Việc để con chia sẻ những điều này – cả điều tốt và điều xấu – sẽ tạo cơ hội cho Ba Mẹ giúp con khắc phục sự cố.
- Xây dựng lòng tin với con
“Một trong những nhu cầu cơ bản của trẻ em là cảm thấy an toàn”, Torres nói thêm. “Khi trẻ em cảm thấy an toàn, chúng sẽ phát triển và học tập một cách phù hợp. Ngoài ra, khả năng gặp phải các vấn đề về sức khỏe tâm thần cũng ít hơn và khi các vấn đề về sức khỏe tâm thần xảy ra, chúng chỉ là hậu quả sinh học”.
Một cách để nuôi dưỡng cảm giác an toàn và tin tưởng đó là tạo ra một môi trường trong nhà, nơi trẻ em có thể thảo luận về cảm xúc và khó khăn của mình một cách an toàn, Heath nói. Ba Mẹ có thể làm được điều đó, bằng cách trở thành một tấm gương tốt.
“Trẻ em học bằng cách làm gương”, Heath nói. “Nếu chúng thấy rằng việc chia sẻ những khó khăn và thách thức là điều có thể chấp nhận được, chúng sẽ có nhiều khả năng đến gặp Ba Mẹ hơn với những khó khăn và thách thức của riêng mình”.
Khi nào cần tìm kiếm sự trợ giúp từ bên ngoài?
Mặc dù việc đưa ra quyết định tìm kiếm sự trợ giúp của chuyên gia sức khỏe tâm thần không phải lúc nào cũng dễ dàng đối với Ba Mẹ, nhưng đó là quyết định sáng suốt.
“Thông thường, khi chúng ta thấy điều gì đó xảy ra với con, đôi khi chúng ta có thể cảm thấy mình đã thất bại, điều này có thể ngăn cản chúng ta tìm kiếm sự trợ giúp”, Torres nói. “Nhưng nếu chúng ta thực hiện bước đó, chúng ta sẽ thấy mình không đơn độc, rằng những người khác cũng đang trải qua những điều tương tự và rằng chúng ta không phải là kẻ thất bại. Thay vì để sự xấu hổ ngăn cản họ, Ba Mẹ nên thực hiện bước đó để lên tiếng”.
Torres cũng tin rằng Ba Mẹ không nên đợi đến khi mọi thứ trở nên tồi tệ hoặc không thể kiểm soát được mới tìm kiếm sự trợ giúp. Thay vào đó, khuyến khích Ba Mẹ chủ động tìm kiếm sự trợ giúp cho con để họ có thể học được các chiến lược đối phó lành mạnh, xây dựng khả năng phục hồi và học cách quản lý các tình huống và cảm xúc khó khăn.
Dấu hiệu cho thấy con bạn có thể cần sự giúp đỡ từ bên ngoài
Mặc dù mọi trẻ em đều trải qua những thăng trầm về mặt cảm xúc, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy trẻ có thể cần gặp bác sĩ chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần. Hãy liên hệ ngay với ai đó nếu con có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào sau đây:
- Biểu hiện lo lắng hoặc căng thẳng quá mức
- Kém tự tin hoặc cảm thấy tồi tệ về bản thân
- Rời xa Ba Mẹ, bạn bè hoặc các hoạt động mà trẻ từng thích
- Biểu hiện những thay đổi đáng kể trong thói quen ăn uống hoặc ngủ nghỉ
- Gặp khó khăn trong học tập hoặc có vấn đề với bạn bè
- Thể hiện sự tuyệt vọng, có vẻ chán nản hoặc nói về việc tự tử
- Thường xuyên có hành vi tiêu cực
- Nói về hoặc tham gia vào các hành vi tự làm hại bản thân
- Tham gia vào các hành vi tự hủy hoại bản thân hoặc có vấn đề về kiểm soát xung lực
- Có vẻ quá cáu kỉnh, dễ xúc động hoặc dễ buồn bã
- Bình luận như “Sẽ không ai để ý nếu con bỏ chạy”
Nhìn chung, nếu Ba Mẹ lo lắng về con mình – ngay cả khi hành động hoặc thái độ của con không nằm trong danh sách này – hãy nói chuyện với bác sĩ chăm sóc sức khỏe. Họ có thể giúp Ba Mẹ xác định điều gì là bình thường và điều gì không bình thường dựa trên độ tuổi và sự phát triển của con. Và quan trọng nhất là họ có thể đảm bảo con nhận được sự giúp đỡ cần thiết.
Khi nói đến sức khỏe tâm thần của con, điều quan trọng là phải là một phần nhất quán trong cuộc sống của con, không chỉ nói chuyện với con mà còn dành thời gian cho con nữa. Sức khỏe tâm thần của con sẽ được cải thiện đáng kể nhờ sự tham gia của Ba Mẹ vào cuộc sống của con cũng như sự hướng dẫn, tình yêu thương vô điều kiện và sự hỗ trợ của Ba Me.
Bằng cách xây dựng lòng tin, thể hiện kỹ năng giao tiếp mạnh mẽ và trở thành tấm gương tốt, Ba Mẹ sẽ thiết lập được nền tảng vững chắc cho sức khỏe tâm thần của con. Và hãy nhớ rằng, một phần của việc hỗ trợ sức khỏe tâm thần của con có nghĩa là giúp đỡ hoặc hỗ trợ con khi con cần.
Ba Mẹ là người hiểu rõ con mình nhất. Nếu con hành động theo cách mà bạn thấy lạ hoặc lo lắng, hãy nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Đó là điều hỗ trợ và can đảm nhất mà Ba Mẹ có thể làm để giúp con mình khi con cần, vì vậy đừng để nỗi sợ hãi hoặc xấu hổ ngăn cản Ba Mẹ tiếp cận. Với phương pháp điều trị và can thiệp phù hợp, con sẽ học cách chăm sóc sức khỏe tâm thần của mình.
Mời ba mẹ hãy đồng hành cùng con trong Khóa học Online – Kỹ năng cho thế hệ tương lai của Soul and Skills để giúp bé phát triển kỹ năng giao tiếp ứng xử tốt hơn, tự mình giải quyết vấn đề và quản lý cảm xúc một cách hiệu quả nhất nhé!.
(Nguồn: Verywell Family)
